2024’te en çok barınma ve ulaşıma harcandı

2024’te en çok barınma ve ulaşıma harcandı

2024 yılında hanelerin gelirlerinin yarısı konut ve kira ile ulaşıma harcandı. 

En yüksek yüzde 20’lik gruptaki ulaşım gideri motorlu taşıt alımları ve bunların bakımlarından oluşuyor. Emekli gelirinin neredeyse tamamını barınma, gıda ve ulaşıma harcadı. 

Gelir arttıkça israf da artıyor, en fazla israf taze sebze ve meyvede yaşanırken, bunu ekmek ve süt ürünleri izledi. 

Türkiye İstatistik Kurumu’un (TÜİK) 2024 yılı hanehalkı tüketim harcaması istatistikleri açıklandı. 

Hanehalkı Bütçe Araştırması’nın 2024 yılı sonuçlarına göre; Türkiye genelinde hanehalklarının tüketim amaçlı yaptığı harcamalar içinde en yüksek payı yüzde 26,0 ile konut ve kira harcamaları alırken, ikinci sırayı yüzde 21,6 ile ulaştırma harcamaları, üçüncü sırayı ise yüzde 18,1 ile gıda ve alkolsüz içecekler harcamaları aldı.

Toplam tüketim harcamalarında en düşük payı alan harcama türleri ise yüzde 0,7 ile sigorta ve finansal hizmetler, yüzde 1,6 ile eğitim hizmetleri ve yüzde 2,3 ile eğlence, spor ve kültür ile sağlık harcamaları oldu. Harcama türlerindeki artış oranı

Harcama türlerinde 2023 yılına göre en yüksek  yıllık artış oranı yüzde 120,5 ile kişisel bakım giderlerinde oldu. Onu yüzde 182,1 ile eğitim hizmetleri, yüzde 117,9 ile eğlence, spor ve kültür, yüzde 107,2 ile lokanta ve konaklama hizmetleri, yüzde 102,5 ile konut ve kira izledi. 

Gıda ve alkolsüz içecekteki artış oranı yüzde 62,8, sağlık harcamalarındaki artış oranı yüzde 91,1, ulaştırma harcamalarındaki artış oranı ise yüzde 82,9 olddu.   Zenginde ulaşım, yoksulda barınma

Gelire göre sıralı yüzde 20’lik gruplar itibarıyla tüketim harcamalarının 2024 yılındaki dağılımına bakıldığında; en yüksek gelir grubu olan beşinci yüzde 20’lik grupta yer alan hanehalkları, ulaştırma harcamalarına (motorlu taşıt alımları, akaryakıt, yolcu taşımacılığı, araç bakım ve onarımı vb.) yüzde 26,6, konut ve kira harcamalarına yüzde 22,1 ve gıda ve alkolsüz içecekler harcamalarına yüzde 12,8 pay ayırdı.

En düşük gelir grubu olan birinci yüzde 20’lik grupta yer alan hanehalkları ise, konut ve kira harcamalarına yüzde 33,2, gıda ve alkolsüz içecekler harcamalarına yüzde 30,4 ve ulaştırma harcamalarına yüzde 10,1 pay ayırdı.

Ulaşım grubu harcamalarında en yüksek gelirli yüzde 20’lik grupta daha çok bireysel ulaşım giderleri dikkat çekiyor. İstatistiklerde diğer gelir gruplarının ulaşım harcamalarında bu ayrıntıya yer verilmiyor, dolayısıyla bu harcama toplum ulaşım için yapılan harcamalar olarak algılanıyor.  Gelir kaynağına göre harcama kalıpları değişti

Temel gelir kaynağı maaş, ücret, yevmiye geliri olan hanehalkları konut ve kira harcamalarına yüzde 24,0, gıda ve alkolsüz içecekler harcamalarına yüzde 16,4 ve ulaştırma harcamalarına yüzde 23,0 pay ayırdı. 

Müteşebbis geliri olan hanehalkları; konut ve kira harcamalarına yüzde 21,6, gıda ve alkolsüz içecekler harcamalarına yüzde 18,4 ve ulaştırma harcamalarına ise yüzde 26,4 pay ayırdı. Emekli barınma ve gıdaya harcadı

Emekliler ise konut ve kira harcamaları için gelirlerinin yüzde 35,7’ini, gıda harcamaları için yüzde 25’ini, ulaştırmaya ise yüzde 12,6’sını harcadı. 

Emeklinin eğlence, spor ve kültürel faaliyetler için ayırabildiği kaynak sıfıra yakın.  Kalabalık ailelerde gıda harcaması daha fazla

Hanehalkı büyüklüğüne göre tüketim harcamalarının 2024 yılındaki dağılımına bakıldığında; tek kişilik hanehalkları, konut ve kira harcamalarına yüzde 35,2, gıda ve alkolsüz içecek harcamalarına yüzde 15,1 ve ulaştırma harcamalarına yüzde 14,4 pay ayırdı.

Hanehalkı büyüklüğü 6 ve daha fazla kişi olan hanehalkları, gıda ve alkolsüz içecekler harcamalarına yüzde 24,7, konut ve kira harcamalarına yüzde 22,4 ve ulaştırma harcamalarına yüzde 20,4 pay ayırdı. Gelir arttıkça gıda israfı da arttı

Gelir düzeyi arttıkça gıda ürünlerini çöpe atarak israf etme sıklığının arttığı gözlendi.

Hanehalkları tarafından en fazla israf edilen gıda grupları incelediğinde ise en büyük payı yüzde 40,1 ile taze meyve ve sebze alırken, bunu yüzde 32,0 ile ekmek, yüzde 14,3 ile süt ve süt ürünleri izledi.

En az israf edilen gıda grubu ise yüzde 2,7 ile t ve et ürünleri oldu.