Stratejik bir kent: Mariupol

Mariupol: Stratejik bir liman ve önemli bir sınaî merkez

Rusya’nın, Ukrayna’da uzun süre kuşatma altında tuttuktan sonra kontrol altına aldığını duyurduğu Mariupol şehri stratejik öneme sahip bir yerleşim birimi.

Mariupol, 2014’te kısa bir süre Rusya yanlısı ayrılıkçı güçlerin eline geçmiş, ancak daha sonra Ukrayna ordusu tarafından geri alınmış bir kenti.

Mariupol, stratejik konumunun dışında, büyük bir sanayii kenti. Berdiansk limanı gibi, Mariupol limanı da Ukrayna’nın doğusundan elde edilen tahıl ile çelik ürünlerinin ihracatı bakımından hayati öneme sahip ticaret limanı.

İki büyük maden şirketi, Azovstal ve Illitch’in fabrikaları, Mariupol’de bulunuyor ve burada on binlerce insan çalışıyordu.

Bu liman kentinin alınması, Rusya için, daha önce alınan Berdiansk liman kenti ile Herson’un ele geçmesiyle Kırım’dan gelen Rus kuvvetleri ile Donetsk’ten gelen Rus kuvvetlerinin birleşmesine olanak veren karasal devamlılık sağlıyor.

55 kilometre 

Rusya sınırından 55 km, Rusya yanlısı ayrılıkçı güçlerin merkezi olan Donetsk’ten de 85 km uzakta bulunan Mariupol, Donbas havzasında bulunan ve Kiev’in kontrolünde olan en büyük kent durumundaydı.

Azak denizine kıyısı olan Mariupol kenti ve limanı, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in kararıyla 24 Şubat’ta başlatılan Ukrayna’ya taarruzun başından bu yana çatışmaların zirveye çıktığı noktalardan biri oldu.

Rus ordusunun en yoğunlaştığı hedeflerden biri olan Mariupol, Ukrayna’nın doğusundaki Donetsk’in idarî sınırları içerisinde kalıyor.

2014’ten bu yana Kiev yönetiminin kontrolünde olan Mariupol, Rusya tarafından faşist olarak nitelenen Azak taburunun merkezi konumunda bulunuyordu.

Rus ordusunun 7 Mart’tan itibaren kuşatmaya başlattığı Mariupol’ü Ukrayna güçleri günlerce savundu.

Rus birliklerinin ağır silahlar kullandığı şehir harabeye dönerken, çatışmalar nedeniyle çok sayıda sivil haftalarca sığınıklarda yaşadı.

Sivillerin tahliyesi için kurulan insanî koridorlar bazen işe yaradı, bazen de yaramadı. Koridorların işlememesi nedeniyle Rusya ve Ukrayna birbirini suçladı.

Günlerce süren kuşatmanın sonra çarpışmalarda üstünlüğü ele alan Rus ordusu, Mariupol’deki Ukrayna askeri birlikleri, yabancı paralı askerler ve aşırı milliyetçi silahlı güçlerin sayısının 8 bin 100 olduğunu bildirdi. 

Teslim olanlar 

Rus yetkililer, çatışmaların başından bu yana 1.464 Ukrayna askerinin teslim olduğunu, Azovstal Metalürji Fabrikasında iki binden fazla kişinin kaldığını duyurdu.

Azovstal Metalürji Tesislerinde karmaşık yeraltı sığınıklarının bulunması nedeniyle uçakların bombalamasına rağmen Rus askerî birlikleri zorlandı ve buradaki Ukrayna güçlerini teslim alamadı.

Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu, Mariupol şehrinin tamamen kontrol altına alındığını, kalan Ukrayna güçlerinin bulunduğu Azovstal fabrikasında kuşatma altında olduğunu bildirdi.

Ukraynalı yetkililer, bu açıklamanın sonra Mariupol’un hâlâ Ukrayna’nın elinden olduğunu ve Ukrayna ordusunun mümkün olduğunca şehri savunmaya devam edeceğini duyurdu.

Coğrafî konum 

Mariupol’un coğrafî konumu hem stratejik hem ekonomik olarak önemli!

Mariupol, coğrafî konum itibarıyla stratejik ve ekonomik önem taşıyor. Donetsk bölgesinin en büyük şehirlerinden olan Mariupol, Azak denizinin en büyük ve donanımlı limanına sahip bulunuyor.

Limandaki derin rıhtımlar, nakliyecilik açısından önemli imkânlar sağlıyor. Rusya’nın Azak denizindeki diğer limanlarının kapasitesi, Mariupol limanına kıyasla sınırlı kalıyor.

Karadeniz’e Ukrayna’nın açılan önemli kapılarından biri olan Mariupol’un Rusya’nın 2014’te ilhak ettiği Kırım’a yakın olması da önemli! 

Bu limandan Donbas bölgesi ve Kırım arasındaki deniz taşımacılığı ve sevkiyat süresi önemli ölçüde azalıyor.

Rus ordusunun kontrolüne geçen Mariupol ile Luhansk ve Donetsk karayoluyla birbirine bağlanmış oluyor. Rusya yanlısı ayrılıkçılar böylece, Azak denizine ulaşma imkânını elde etti.

Kırım’ın kuzeyindeki Herson’unun da Moskova’nın elinde olduğu düşünülürse Rusya Mariupol’un alınmasıyla Kırım ile Kerç köprüsü dışında bir karayolu bağlantısı daha kurmuş olacak.

İç deniz

Mariupol’un düşmesiyle Rusya, Azak denizini bir iç deniz gibi kullanabilecek, Kırım yarımadasıyla karadan bağlantı kuracak.

Mariupol, stratejik öneminin yanı sıra Ukrayna’da önemli bir sanayi merkezi. 

Önemli metalürji işletmelerinin yoğun olduğu şehirdeki bazı demir-çelik şirketleri, Ukrayna için stratejik önem taşıyor. Bu yüzden bu şehrin ele geçirilmesiyle ayrılıkçı yönetimler için ciddi gelir kaynağı sağlanacak.

Azak denizine kıyısı olan liman şehirlerinden Berdyansk’tan sonra Mariupol’un Rusların eline geçmesiyle Azak denizi kıyısında Ukrayna’nın kontrolünde herhangi bir şehir kalmadı.

Rus ordusu, uzun zaman ele geçirmeye çalıştığı Mariupol için Ukraynalı silahlı güçlere silahlarını bırakıp teslim olmaları için zaman verdiyse de genel olarak buna savaşarak cevap verildi.