‘Bu serpuşun ismine şapka denir’

Atatürk’ün şapkası

Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk, elinde bir “Panama şapkayla” çıktığı Kastamonu gezisi sırasında “Şapka ve Kıyafet Devrimi”i başlattı.

Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk, 23 Ağustos 1925’te başladığı yurt gezisine çıkarken, tanıtmak amacıyla elinde yazlık bir “şapka” taşıyordu. Mustafa Kemal, sabah Kastamonu’ya gitmek üzere, elinde bir Panama şapkasıyla otomobile bindi. Atatürk, 27 Ağustos 1925 günü sivil elbise ve elinde Panama şapkasıyla geldiği İnebolu Türkocağı’nda, ünlü “şapka nutku”nu söyler. 

Mustafa Kemal, konuşmasından sonra İnebolu’yu da şapkasıyla gezer. Mustafa Kemal’i izleyen AA muhabirinin İnebolu’dan 27 Ağustos’ta bildirdiği haber, Cumhuriyet gazetesinin 29 Ağustos 1925 günlü sayısında yer alır. Muhabir, “Bugün sabahleyin İnebolu ahalisi ve gençliği Reisicumhur Hazretlerinin Türkocağı’nı teşrif edeceklerini haber almış ve çok samimi bir ruh ile yeni baştan muazzam tezahürat yapılmıştır” diye başlayan haberinde, karşılama töreniyle ilgili bilgi verdikten sonra şöyle devam eder:  “… Medeni ve beynelmilel kıyafet bizim için, çok cevherli milletimiz için layık bir kıyafettir. Bunu iktisa edeceğiz. (…) Ayakta iskarpin veya fotin, bacakta pantolon, üstte yelek, gömlek, kravat, yakalık, ceket ve bunların mütemmimi olmak üzere siper-i şems-i serpuş… Bunu çok açık söylemek isterim. Bu serpuşun ismine şapka denir.” Fes Yunan serpuşu

Cumhuriyet gazetesinin 29 Ağustos 1925 günlü sayısının dört sütunluk manşeti, “Büyük Halaskârın Millete Teceddüt (Yenilenme) Yolunu Gösteren Yeni Bir Nutku” başlığını taşır. Alt başlıklarda konuşmadan bölümler şöyle verilir: “Beynelmilel kıyafet milletimiz için layık bir kıyafettir. Yunan serpuşu olan fesi giymek caiz olur da şapkayı giymek neden olmasın? Kadın arkadaşlarımız da yüzlerini açmalıdırlar. … Bu millet medeniyet güneşinin bütün hararetini almıştır. Şüphe etmeye mahal var mıdır ki, bu hararetin füruzatı (aydınlığı) elbette emrivaki halinde semereli olacak ve fışkıracaktır.” 

30 Ağustos 1925 tarihli Hakimiyeti Milliye gazetesinde yer alan İnebolu çıkışlı (AA) mahreçli haberde ise Mustafa Kemal Paşa’nın, “Korkmayınız Bu Gidiş Zorunludur” sözleri aktarılır. 

Ankara’ya 1 Eylül’de dönen Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal’i, devletin önde gelenleri şapka ile karşılar. Ertesi gün de Bakanlar Kurulu, memurların şapka giymelerine ilişkin karar alır. Refik Koraltan ve arkadaşlarının hazırladıkları teklifin 25 Kasım 1925’te kabul edilmesi ve yasanın 28 Kasım’da yürürlüğe girmesiyle şapka giyilmesi zorunlu olur.