Acı ve dayanışmada bir yıl geride kaldı

6 Şubat depremi: Acının ve dayanışmanın birinci yılı

6 Şubat’ta meydana gelen depremin üzerinde bir yıl geçti. Depremin yarattığı acı sadece 11 ilde değil, tüm Türkiye’de derin izler bıraktı, dayanışma ruhunu ayağa kaldırdı. 

6 Şubat 2023’te Kahramanmaraş’ın Pazarcık ve Elbistan ilçelerinde 9 saat arayla yaşanan 7.7 ve 7.6 büyüklüklerindeki depremler 15 milyona yakın nüfusun yaşadığı 120 bin kilometrelik alanı etkiledi. Depremde 11 il, 124 ilçe, 6 bin 929 köy ve mahalle yıkıma uğradı. 

Kahramanmaraş, Hatay, Gaziantep, Adıyaman, Malatya, Kilis, Şanlıurfa, Adana, Osmaniye, Diyarbakır ve Elazığ’da yaşanan can kayıpları resmi rakamlara göre 53 bin 537 idi. Depremde 107 bin 213 kişinin de yaralandığı açıklandı.  Deprem dayanışması

Elbette kaybedilen binlerce can, depremin bıraktığı derin izler kolay silinecek gibi değil. Deprem bireylerin hayatından ülke ekonomisine olan etkisine kadar büyük güçlükleri de beraberinde getirdi. 

Deprem sonrasında geçen bir yıl, yaraların sarılmasında tam anlamıyla bir dayanışma dönemi oldu. Sivil toplum kuruluşlarından yerel yönetimlere, bireylerden gönülle kuruluşlara kadar, askerinden siviline tüm Türkiye elinden geleni katkıyı sağlamaya çalıştı. Yüze yakın ülkeden kurtarma ekipleri yardıma geldi. 

Depremin izlerinin silinmesinde önemli bir süreç olan konutların yapımı için ihaleler yapıldı ve yapılıyor. Dayanışma kampanyaları devam ediyor.

“Türkiye Tek Yürek” kampanyasında 128 milyar 949 milyon lira toplandı ve bunun 79 milyar 263 milyon lirasının harcandı.

İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya’nın AFAD’daki toplantıda yaptığı açıklamaya göre, deprem bölgesinin ihtiyaçları için bugüne kadar 106 milyar 728 milyon lira kaynak aktarıldı. Konutların teslimine başlandı 

Resmi açıklamalara göre, depremlerden etkilenen 11 şehirde yapılan hasar tespit çalışmaları kapsamında 680 bini konut, 170 bini iş yeri olmak üzere toplam 850 bin bağımsız bölüm ağır hasar alarak kullanılamaz hale geldiği belirlendi. 

Deprem sonrası yapılan tespitlerde 845 bin 371 talep değerlendirildi. Tüm süreçler tamamlandıktan sonra 389 bin konut, 40 bin 658 işyeri ve 11 bin 531 ahır olmak üzere toplam 441 bin 567 hak sahipliği belirlendi.

Şubat ayının ilk on gününde 45 bin 901 deprem konutu için kura çekimi yapıldı. Bunların illere göre dağılımı Adana 2 bin 408, Adıyaman 6 bin 1, Diyarbakır 4 bin 500, Elazığ 2 bin 736, Gaziantep 15 bin 160, Hatay 10 bin 418, Kahramanmaraş 19 bin 501, Kilis 2 bin 11, Malatya 6 bin 672, Osmaniye 3 bin 638, Şanlıurfa 2 bin 319 şeklinde. 

İki ay içinde de 75 bin 364 hak sahiplerine teklim edileceği bu sayının yıl sonuna kadar 200 bine ulaşacağı açıklandı.   İMO’nun konut raporu

İnşaat Mühendisleri Odası’nın (İMO) Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın hasar tespit raporları ve TOKİ’nin resmi internet sitesinde yayınlanan bilgilere göre deprem bölgesindeki konutlara ilişkin bir çalışma yapıldı. 

Buna göre, orta ve hafif hasarlı yapılar hariç olmak üzere, deprem bölgesindeki 11 il kapsamında yıkılan veya yıkılacak olan (konut, işyeri vb. dahil olmak üzere) toplam 674 bin 416 bağımsız bölüm bulunuyor. 

İMO raporuna göre son bir yılda TOKİ tarafından ihalesi yapılmış konut miktarı ise toplam 108 bin 936 adettir. Bu ihalelerin toplam bedeli 203 milyar 973 milyon 988 bin 559 Türk Lirası. Raporda, “Bunlardan bir kısmının inşasına henüz hiç başlanmamış olmakla birlikte, tamamlanma oranı yüzde 70’in üzerinde olan konut sayısı 25 bin 119 adettir. Yani kısa vadede bitirilip teslim edilebilecek konut miktarı TOKİ verilerine göre 25 bin civarındadır” denildi.  

İMO raporuna göre deprem bölgesindeki illerde konutlara ilişkin durum şöyle: İl geneli Yıkık bağımsız bölüm Acil yıkılacak bağımsız bölüm Ağır hasarlı bağımsız bölüm Yıkılmış veya yıkılacak toplam İhalesi yapılan konut sayısı Tamamlanma oranı %70’in üzerinde olan konut sayısı Adana 383 302 5.965 6.650 3.191 511 Adıyaman 14.833 6.497 44.038 65.368 4.629 297 Diyarbakır 490 453 14.672 15.615 5.156 1.250 Elaziğ 101 211 24.172 24.484 1.869 1.869 Gaziantep 8.561 6.677 30.520 45.758 18.826 7.149 Kahramanmaraş 20.381 13.843 78.953 113.177 19.576 7.042 Malatya 14.565 9.009 82.563 106.137 13.989 3.973 Hatay 41.290 37.503 180.181 258.974 31.654 1.185 Kilis 623 189 2.736 3.548 1.854 756 Osmaniye 1.518 2.296 17.002 20.816 3.723 190 Şanlıurfa 873 1.271 11.745 13.889 4.469 897         674.416 108.936 25.119