Ukrayna-Rusya savaşında kış koşulları etkisini ağırlaştırlaştırıyor. Dondurucu soğuklar, onuncu ayına giren savaşta yeni silah olarak kendini göstermeye başladı.
Dondurucu soğuklar karşısında zor durumda kalan Rus birlikleri ateş yakarak mevzilerini açığa çıkarıyor. Ancak Ukrayna’nın harap olmuş elektrik şebekesinin yarattığı sorunların Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e çok ihtiyaç duyduğu ezici zaferi verebilceği de belirtiliyor.
Kış koşulları ağırlaşmaya başladıkça milyonlarca üşümüş, aç insan yeni bir göç dalgası da yaratabilir.
Atlantik Konseyi’nin Avrasya Merkezi yöneticilerinden Melinda Haring, “Kremlin, bombalama harekatıyla mültecileri silahlandırarak bu kış Polonya’ya ve başka yerlere yeni bir göçü kışkırtmayı açıkça umuyor” diyor ve ekliyor: “Bu, siyasi kargaşayı körüklemek ve çoğu Putin’e sempati duyan aşırı sağ partileri cesaretlendirmek için bir reçete görevi görür.”
Ukrayna’nın dört nükleer santrali de Perşembe günü şebekeden ayrıldı. Dün sadece iki tanesi yeniden bağlanmıştı. Ülkenin hidroelektrik ve termik santrallerinde de ağır hasar meydana geldi. Ama sorun bu değil, soğuk.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, Perşembe günü, BM’ye yaptığı açıklamada, “Dışarıda sıcaklık sıfırın altına düştüğünde ve Rus füzelerinin enerji tesislerini vurması sonucunda on milyonlarca insan elektriksiz, ısınmaz ve susuz kaldığında, bu apaçık bir insanlık suçudur” dedi.
Kalan güç kaynakları kırsal kesimde dolaştırılıyor. Kasabalar ve şehirler yakacak odun, jeneratör ve kilim stokluyor. Ancak -20 dereceye ulaşan soğukla mücadele etmek için yeterli olması pek mümkün görünmüyor.
Kışı silah olarak kullanmak
Ukrayna Parlamentosu’nun enerji komitesinin eski başkanı Victoria Voitsitska, Foreign Policy’ye verdiği demeçte, “Putin bir felakete neden olmak için nükleer silah kullanmak zorunda değil” dedi ve ekledi: “Ukrayna’nın ısıtma sistemini korumak imkânsız.”
ABD’nin BM Büyükelçisi Linda Thomas-Greenfield, Putin’i “Ukrayna halkına büyük acılar çektirmek için kışı silah olarak kullanmak” suçladı.
Büyükelçi, “Savaş alanında mücadele eden Moskova şimdi Ukraynalı erkekleri, kadınları ve çocukları cezalandıran korkakça ve insanlık dışı bir strateji benimsiyor. Ukrayna’yı zorla ele geçiremezse, ülkeyi dondurarak boyun eğdirmeye çalışacağına karar verdi” diye konuştu.
Hastaneler zaten jeneratörlere güveniyor. Ancak yakıt ve yedek parça tedariki düzensiz.
Hans Kludge, “Sağlık ve enerji altyapısına yönelik devam eden saldırılar, yüzlerce hastanenin ve sağlık bakım tesisinin artık tam olarak çalışır durumda olmadığı anlamına geliyor. Zira temel ihtiyaçları karşılayacak yakıt, su ve elektrikten yoksunlar” diyor ve ekliyor: “Ukrayna’nın sağlık sistemi, savaşın şimdiye kadarki en karanlık günlerini yaşıyor.”
Moskova, kendi adına “görev tamamlandığını” ilan etti. Rusya Savunma Bakanlığı’ndan yapılan bir açıklamada, “Saldırının amacına ulaşıldı” denildi.
İnsan gelgiti
Dünya Sağlık Örgütü bölge sorumlusu Hans Kludge, “İki ila üç milyon daha fazla insanın sıcaklık ve güvenlik arayışıyla evlerini terk etmesini bekliyoruz” dedi. Yorumculara göre Putin’in planı da bu.
NZ Herald’a konuşan Melinda Haring, “Avrupa’da kaos yaratmak ve Batı’nın Ukrayna’ya verdiği desteği baltalamak istiyor ve ayrıca Ukrayna halkının iradesini ve kararlılığını kırmak istiyor” diye uyarıyor. Haring, “Putin onu boyun eğdirmeye çalışırken, Ukrayna savaş alanında ilerlemeye devam ediyor ve birliklerinin morali yüksek. Ancak ülkenin kışı atlatabilmesi için yağ, silah kadar önemli olacak” dedi.
Ukrayna hükümeti, vatandaşlarına gönüllü olarak elektrik kullanımlarını en aza indirmeleri çağrısında bulundu. Geriye kalan çok az şeyi paylaşmak için sürekli kesintileri zorunlu kıldı.
Bu arada, Ukrayna’nın başkentinin belediye başkanı toplu tahliyelerden kaçınmaya çalıştığını söylüyor. Su, yiyecek ve enerji kaynaklarını stoklama çabalarını teşvik ediyor. Ayrıca, sakinlerin bir araya gelebileceği 1000 “sıcaklık” merkezinin kurulmasını emretti.
Lviv’in bölgesel merkezinde de benzer bir hikâye var. Belediye başkanı Andriy Sadovyi “Çok fazla yakacak odun depoluyoruz ve çok miktarda petrol ve mazot satın aldık. Şehrin elektriksiz yaşayacağı zamana hazırlanmalıyız” diyor.
Avrupa Uzmanlar Birliği’nde Araştırma Direktörü Maria Avdeeva’nin bir süre önceden Odessa’dan aktardığı yorum Ukrayna’nın durumunu özetliyor gibi: “Ukrayna Işıksız mı yoksa Rusya’sız mı?”
Destek var, ancak yavaş
Avrupa’nın Ukrayna’ya verdiği destek dile getirildi. Ancak vaat edilen mali yardımın 9 milyar ABD dolarının (14,4 milyar ABD doları) tamamını teslim etmek yavaş oldu.
Haring, “Ne yazık ki, Ukrayna kışa girerken, zaten elektriksiz ve karanlıkta, ABD’deki destek zayıflamaya başlıyor. Eylül ayında, neredeyse tüm Cumhuriyetçiler, Ukrayna için 12 milyar ABD Doları içeren bir finansman tasarısına karşı oy kullandı” diye konuştu.
Ekonomik üretiminin üçte bir oranında azalmasıyla, likidite eksikliği Ukrayna’yı hiper-enflasyonla tehdit ediyor. Bu sadece vatandaşlarını kaçmaya zorlayan baskıları artıracaktır.
Bu kaçışlar, ağır bir enerji krizinin ortasında Avrupa için en kötü durum senaryosuna hazırlanmak demek.
Haring, “Örneğin, Alman şehirleri şimdiden Ukrayna’dan gelen bir milyonu aşkın mülteci akınını absorbe etme konusunda aşırı gergin durumda. Mülteci krizi, Avrupa’nın İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana tanık olduğu en büyük kriz” dedi.
Soğuk Rus askerini de etkileyecek
Soğuk kimsenin dostu değil. Bu, Rusya’daki kısmi seferberlikte toplanıp, alelacele cepheye gönderilen eğitimsiz askerlerinin keşfettiği bir şey.
Yakın tarihli bir Savaş Çalışmaları Enstitüsü (ISW) değerlendirmesi, “Kış havası, Ukrayna’daki yetersiz donanımlı Rus kuvvetlerine orantısız bir şekilde zarar verebilir” öngörüsünde bulunuyor.
İlk işaretler de bunu destekliyor. Bir Ukrayna savunma gücü sözcüsü yerel basına şöyle konuştu: “Kendilerini düzgün bir şekilde nasıl gizleyecekleri ve konumlarını nasıl açığa çıkarmayacakları henüz öğretilmemiş olan ve cephaneleri zayıf olanlar var. Ateş yaktılar, siperlerde sigara içtiler. Böylece Ukrayna Silahlı Kuvvetlerinin topçuları için mevzilerini açığa çıkardılar.”
Bu arada, Rus sosyal medya kanallarında sıcak yemek yememe, soğuğa uygun olmayan botlar ve çorap eksikliği şikayetleri boy gösteriyor.
İngiltere Savunma Bakanı Ben Wallace, “Ukraynalıların morali bozuk, yetersiz eğitimli, yetersiz donanımlı Ruslara karşı ekipman eğitimi ve personel kalitesi açısından sahip oldukları avantaj gözönüne alındığında, kış boyunca ivmeyi korumak Ukrayna’nın çıkarına olacaktır” diyor.
Görünüşe göre Kiev’in niyeti de bu. Ukrayna Savunma Bakanlığı’nın Twitter açıklamasıda, “Şu anda kışın dondurucu soğuklar nedeniyle ‘çatışmalarda olası bir duraklamadan’ söz edenler, muhtemelen Ocak ayında Kırım’ın güney kıyısında hiç güneşlenmediler” denildi.
Bu, Rusya’nın 2014’te ele geçirdiği yarımadayı geri alma niyetini ima eden bir sözdü.
Bu arada, Ukranya Devlet Başkanı Zelenskyy, BM’yi Putin üzerindeki baskıyı artırmaya çağırdı. “Bugünkü Rus terörüne dünyadan güçlü bir tepki bekliyoruz. Ortakların tepkisini bekliyoruz. Sadece gözlemcilerin değil, arkadaşların tepkisini bekliyoruz.BM Şartı’nı gerçekten tanıyan herkesin tepkisini bekliyoruz” dedi.
YORUMLAR (İLK YORUMU SİZ YAZIN)