Üretici-market fiyat farkında rekor limonun
2025 yılında markette takip edilen 41 ürünün 28’inde fiyat artışı, 13 üründe fiyat azalışı kaydedildi.
Üretici market fiyatları arandaki artışta rekor yüzde 133,4 ile limonda yaşandı.
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Başkanı Şemsi Bayraktar, üretici ve market fiyatlarındaki farklılıklarla girdi maliyetlerinde yaşanan değişimleri açıkladı.
TZOB’un paylaştığı rakamların tüm bölgelerdeki farklı satış kanallarından alınan ve sahadaki bilgileri yansıttığını belirten Bayraktar, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Rekolte, paketleme-ambalajlama, depolama ve işçilik maliyetleri, nakliye giderleri, ihracat akışı, aracı kârları, fire gibi zincirin tüm aşamaları fiyat oluşumunu etkilemektedir. Dolayısıyla üretici market fiyat makasının varlığı inkâr edilemez bir gerçektir. Önemli olan bu farkın nedenlerini doğru değerlendirmektir. Bu makasın fazla açıldığı durumlarda spekülatif faaliyetleri göstererek ilgili kurumların harekete geçmesini sağlamaktır.” Yıllık üretici ve market fiyat değişimleri
Bayraktar, yıllık üretici market arasındaki fiyat farklılıklarına ilişkin şunları söyledi:
“2025 yılında markette takip edilen 41 ürünün 28’inde fiyat artışı, 13 üründe fiyat azalışı oldu.
2025 yılında, fiyatı en fazla artan ürün markette ve üreticide limon, fiyatı en fazla düşen ürün markette beyaz lahana, üreticide sivri biber oldu.
Geçen yıla göre bu yıl markette en fazla fiyat artışı yüzde 133,4 ile limonda görüldü. Limondaki fiyat artışını, yüzde 110,4 ile elma, yüzde 106,6 ile fındık, yüzde 100,8 ile Antep fıstığı izledi.
Geçen yıla göre bu yıl markette fiyatı en fazla düşen ürün ise yüzde 40,6 ile beyaz lahana oldu. Beyaz lahanadaki fiyat düşüşünü yüzde 39,8 ile marul, yüzde 39,5 ile karnabahar ve yüzde 29,1 ile kuru soğan takip etti.
2025 yılında, üreticide takip edilen 33 ürünün 16’sında fiyatlar artarken, 15 üründe fiyat düşüşü yaşandı. İki üründe ise fiyat değişimi olmadı.
Geçen yıla göre bu yıl, üreticide en fazla fiyat artışı yüzde 343,4 ile limonda görüldü. Limondaki fiyat artışını yüzde 160,4 ile Antep fıstığı, yüzde 159,3 ile kuru kayısı, yüzde 125,4 ile fındık izledi.
Geçen yıla göre bu yıl, üreticide en fazla fiyat düşüşü yüzde 58,8 ile sivri biber görüldü. Sivri biberdeki fiyat düşüşünü yüzde 56,3 ile karnabahar, yüzde 54,8 ile marul, yüzde 51,2 ile kuru soğan takip etti.” Aralık ayı üretici-market fiyat değişimi
Bayraktar’ın verdiği bilgiye göre, Aralık ayında üretici ve market arasındaki fiyat farkı en fazla yüzde 324,1 ile havuçta görüldü. Havuçtaki fiyat farkını, yüzde 245,6 ile mandalina, yüzde 238,5 ile kabak, yüzde 238 ile yeşil soğan takip etti.
Havuç 4,2 kat, mandalina 3,5 kat, kabak ve yeşil soğan 3,4 kat fazlaya markette satıldı.
Üreticide 8 lira olan havuç 33 lira 93 kuruşa, 10 lira 50 kuruş olan mandalina 36 lira 29 kuruşa, 19 lira 25 kuruş olan kabak 65 lira 17 kuruşa, 12 lira 75 kuruş olan yeşil soğan 43 lira 10 kuruşa satıldı.
Aralık ayında fiyatı en fazla artan ürün; markette kabak, üreticide mandalina olurken, fiyatı en fazla düşen ürün; markette ayçiçek yağı, üreticide beyaz lahana oldu.
Aralık ayında markette 41 ürünün 30’unda fiyat artışı, 11’inde fiyat azalışı görüldü.
Aralık ayında markette fiyatı en fazla artan ürün yüzde 97,5 ile kabak oldu. Kabaktaki fiyat artışını yüzde 77,3 ile domates, yüzde 75 ile salatalık ve yüzde 53,3 ile patlıcan takip etti.
Markette fiyatı en çok azalan ürün ise yüzde 16,1 ile Ayçiçek yağı oldu. Ayçiçek yağındaki fiyat düşüşünü yüzde 12,2 ile toz şeker, yüzde 11,2 ile portakal, yüzde 5,1 ile ıspanak izledi. Üretici fiyatları
Aralık ayında üreticide 33 ürününün 11’inde fiyat artışı olurken, 15’inde fiyat düşüşü görüldü. 7 üründe ise fiyat değişimi olmadı.
Aralık ayında üreticide en çok fiyat düşüşü yüzde 38,1 ile beyaz lahanada görüldü. Beyaz lahanadaki fiyat düşüşünü yüzde 28,5 ile marul, yüzde 27,3 ile havuç ve yüzde 18,9 ile pırasa izledi.
Üreticide en fazla fiyat artışı yüzde 69,4 ile mandalinada görüldü. Mandalinadaki fiyat artışını yüzde 56,6 ile salatalık, yüzde 50,6 ile patlıcan, yüzde 44,5 ile kabak takip etti.” Üretici fiyat değişiminin nedenleri
Bayraktar, üretici ürün fiyatlarındaki değişimin nedenleri konusunda şunları kaydetti:
“Seralarda güzlük sezon bitti ve baharlık sezon için dikimler yapıldı. Ürünler henüz hasat olgunluğuna gelmediğinden bu geçiş aşamasında arz azaldı ve salatalık, patlıcan, kabak ve domateste üretici fiyatları arttı.
Kuru soğan, patates, portakal, havuç da talep olmayışı fiyatların düşmesine sebep oldu. Lahana ve marul da arz artış sebebiyle fiyatlar düştü.” Üretici girdi fiyatlarındaki artış
Bayraktar’ın verdiği bilgiye göre, gübre fiyatları son bir yılda yüzde 32,9-41,1 oranında arttı.
Besi yemi yüzde 2,2, son bir yılda süt yemi yüzde 29, besi yemi ise yüzde 30,6 oranında zamlandı. Tarım ilacı fiyatları ise yıllık yüzde 27,1 oranında artış gösterdi.
Elektrik fiyatları yıllık olarak yüzde 12,8 oranında, mazot fiyatları ise yıllık bazda yüzde 21,9 oranında arttı.
Belli ürünlerdeki yıllık bazda üretici ve market arasında kaydedilen fiyat farklılıkları şöyle: YILLIK MARKET 29 Aralık 2024 30 Aralık 2025 29 Aralık 2024/
30 Aralık 2025 ÜRÜNLER Ay Sonu Market Fiyatı (TL/kg) Ay Sonu Market Fiyatı (TL/kg) Değişim (Yüzde) Limon 30,22 70,55 133,4 Elma 42,84 90,12 110,4 Fındık (iç) 579,91 1197,97 106,6 Antep Fıstığı 658,58 1322,14 100,8 Kuru Kayısı 403,70 761,73 88,7 Ayçiçek yağı 68,45 106,13 55,0 Dana Eti 583,57 864,81 48,2 Yoğurt 54,27 74,68 37,6 Kuzu Eti 736,46 999,02 35,7 Kaşar peyniri 323,58 432,46 33,6 Kuru İncir 458,99 612,69 33,5 Beyaz peynir 257,23 338,65 31,7 Salatalık 52,35 68,46 30,8 Tereyağı 380,54 497,06 30,6 Kırmızı Mercimek 53,22 69,36 30,3 Kabak 50,88 65,17 28,1 Portakal 37,00 45,78 23,7 Pirinç 70,47 84,37 19,7 Tavuk Eti 97,13 112,97 16,3 Toz şeker 41,91 46,23 10,3 Yeşil Mercimek 72,34 78,94 9,1 Mısır özü yağı 84,17 91,40 8,6 Domates 55,14 57,32 3,9 Kuru Üzüm 239,70 247,52 3,3 Kuru Fasulye 85,07 87,61 3,0 Patates 17,72 18,22 2,9 Yumurta 6,10 6,23 2,1 Maydanoz (adet) 16,07 16,10 0,2 Zeytinyağı 330,21 315,63 -4,4 Pırasa 52,47 49,25 -6,1 Ispanak 53,88 50,53 -6,2 Havuç 37,09 33,93 -8,5 Nohut 85,95 77,38 -10,0 Patlıcan 85,96 65,58 -23,7 Yeşil Soğan (Demet) 57,70 43,10 -25,3 Mandalina 50,80 36,29 -28,6 Sivri Biber 79,99 57,00 -28,7 Kuru Soğan 19,61 13,89 -29,1 Karnabahar 52,66 31,84 -39,5 Marul (adet) 52,82 31,81 -39,8 Beyaz Lahana 40,80 24,24 -40,6
YORUMLAR (İLK YORUMU SİZ YAZIN)